Wydawało się, że wraz z podpisem Prezydenta pod ustawą o fundacji rodzinnej dotarliśmy do końca procesu legislacyjnego i mamy długo wyczekiwaną polską fundację rodzinną. Rychło się okazało, że wznowiono prace i Sejm pracuje nad ostateczną treścią ustawy, całość zmian jednak ma zostać wprowadzona wraz z dniem wejścia w życie ustawy tj. 22 maja 2023 r.

W artykule:
1. TRZECIA STAWKA PODATKOWA DLA WYPŁAT ŚWIADCZEŃ Z FUNDACJI RODZINNEJ NA RZECZ BENEFICJENTÓW
2. KOSZTY FINANSOWANIA OD FUNDACJI RODZINNEJ WYŁĄCZONE Z LIMITÓW NIEDOSTATECZNEJ KAPITALIZACJI
3. WPROWADZENIE MOŻLIWOŚCI ŁĄCZENIA FUNDACJI RODZINNEJ Z ESTOŃSKIM CIT
4. ZWOLNIENIA FUNDACJI RODZINNEJ Z OPODATKOWANIA PODATKIEM DOCHODOWYM OD OSÓB PRAWNYCH
5. DOPRECYZOWANIE ZWOLNIENIA FUNDACJI RODZINNEJ W ORGANIZACJI Z PODATKU DOCHODOWEGO OD OSÓB PRAWNYCH
6. WPROWADZENIE KATEGORII UKRYTYCH ZYSKÓW
7. PODSUMOWANIE

Proponowane zmiany mają uszczelnić ustawę przed użyciem fundacji rodzinnej jako podmiotu do optymalizacji podatkowej, ma ona służyć zabezpieczeniu majątku rodzinnego. Eksperci pozytywnie wypowiadają się o dodatkowych preferencjach, zwłaszcza dotyczących stosowania niższego – 10% PIT dla wypłat także dla beneficjentów z nieco dalszej rodziny niż planowano pierwotnie, czyli należących do I i II grupy podatkowej w podatku od spadków i darowizn. Przyjrzyjmy się zmianą.

TRZECIA STAWKA PODATKOWA DLA WYPŁAT ŚWIADCZEŃ Z FUNDACJI RODZINNEJ NA RZECZ BENEFICJENTÓW 

W procedowanym projekcie proponuje się wprowadzenie trzeciej stawki podatkowej dotyczącej opodatkowania wypłaty świadczeń z fundacji rodzinnej na rzecz beneficjentów podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Trzecia stawka w wysokości 10% dotyczyłaby opodatkowania wypłat do osób należących do tzw. pierwszej oraz drugiej grupy fundatora w myśl ustawy o podatku od spadków i darowizn. Grupa pierwsza to: małżonek, zstępni (np. syn, wnuki, prawnuki), wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie), pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha, teściowie, jednakże Ustawa o fundacji rodzinnej stworzyła wcześniej tzw. grupę zerową na podstawie jednego artykułu Ustawy o podatku od spadków i darowizn do której należy część osób z grupy pierwszej. Co spowodowałoby niemały chaos przy uchwaleniu przepisów w obecnym kształcie. Jednakże można przyjąć, że ustawodawca chce osiągnąć opodatkowanie świadczeń na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych, które wyglądałoby następująco:

  • PIT 0%: małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha;
  • PIT 10%: zięć, synowa i teściowie (reszta grupy pierwszej) oraz zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych (grupa druga);
  • PIT 15%: inni osoby.

Zmiana ta spowodowałaby zwiększenie atrakcyjności podatkowej wypłat świadczeń dla dalszej rodziny fundatora. 

KOSZTY FINANSOWANIA OD FUNDACJI RODZINNEJ WYŁĄCZONE Z LIMITÓW NIEDOSTATECZNEJ KAPITALIZACJI

Projekt zakłada również wprowadzenie wyłączenia kosztów finansowania dłużnego uzyskanych od fundacji rodzinnej z limitu kosztów finansowania dłużnego. Nowelizacja wyłącza ze wskazanego limitu kosztów związanych z pożyczkami udzielonymi przez fundację rodzinną. W związku z tym podmioty opodatkowujące się podatkiem dochodowym od osób prawnych otrzymujące finansowanie od fundacji rodzinnej, nie będą zobowiązane do wyłączania kosztów ponoszonych w związku z takim finansowaniem z kosztów uzyskania przychodów.

WPROWADZENIE MOŻLIWOŚCI ŁĄCZENIA FUNDACJI RODZINNEJ Z ESTOŃSKIM CIT

Projekt zakłada również wprowadzenie możliwości łączenia fundacji rodzinnej z estońskim CIT, tak też proponuje się, aby estoński CIT mógł być dostępny dla spółek, których udziałowcami, akcjonariuszami lub wspólnikami są osoby fizyczne będące fundatorami bądź beneficjentami fundacji rodzinnej. Jednakże nadal fundacja rodzinna nie będzie mogła być wspólnikiem spółki, która korzysta z tzw. estońskiego CITu. Należy jednak wskazać, że ta zmiana wymaga również nowelizacji przepisów o estońskim CIT, a to do tej pory nie nastąpiło.

ZWOLNIENIA FUNDACJI RODZINNEJ Z OPODATKOWANIA PODATKIEM DOCHODOWYM OD OSÓB PRAWNYCH

Inną zmianą jest wprowadzenie ograniczenia w zakresie zwolnienia fundacji rodzinnej z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych. W oryginalnej wersji przepisów fundacja była zwolniona z CIT w całości (za wyjątkiem dochodów z działalności innej niż wskazana w ustawie) Proponowane zmiany zakładają, że zwolnienie nie dotyczyłoby jednak przychodów z najmu, dzierżawy oraz innych umów o podobnym charakterze, w przypadku gdy przedmiotem umowy będzie przedsiębiorstwo, zorganizowana część przedsiębiorstwa lub składniki majątku służące prowadzeniu działalności przez beneficjenta, fundatora lub podmiot powiązany z fundacją rodzinną, beneficjentem lub fundatorem. Przez podmiot powiązany rozumiany jest podmiot posiadający 5% udziałów lub praw.

DOPRECYZOWANIE ZWOLNIENIA FUNDACJI RODZINNEJ W ORGANIZACJI Z PODATKU DOCHODOWEGO OD OSÓB PRAWNYCH

We projekcie doprecyzowano także kwestie związane ze zwolnieniem fundacji rodzinnej w organizacji z podatku dochodowego od osób prawnych. Fundacja rodzinna w organizacji traci prawo do zwolnienia, w przypadku, gdy nie zostanie zgłoszona do rejestru fundacji rodzinnych w terminie sześciu miesięcy od dnia jej powstania. Wobec czego, w przypadku, gdy w okresie sześciu miesięcy od ustanowienia fundacja nie dokonała właściwego zgłoszenia do rejestru, a prowadziła jakąkolwiek działalność gospodarczą, to podlega ona opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Według projektu fundacja rodzinna w organizacji również utraci prawo do zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych, gdy sąd rejestrowy prawomocnie odmówi jej zarejestrowania, przy czym utrata prawa do zwolnienia następuje od dnia ustanowienia fundacji rodzinnej w organizacji. 

Zmiana ta uniemożliwia utworzenia fundacji rodzinnej w organizacji, aby dokonać operacji gospodarczych zwolnionych z opodatkowania i wypłacenia zysków w postaci świadczeń np. tzw. grupie zerowej, a następnie nie utworzenie fundacji. 

WPROWADZENIE KATEGORII UKRYTYCH ZYSKÓW

Projekt zawiera również wprowadzenie do ustawy o fundacji rodzinnej kategorii tzw. ukrytych zysków, na zasadach podobnych jak przy estońskim CIT. Ukryte zyski byłyby opodatkowane podatkiem dochodowym od osób prawnych w wysokości 15%. Zaproponowana lista działań uznawanych za ukryty zysk jest obszerna i dotyczy głównie świadczeń, pożyczek oraz innych transakcji dokonywanych pomiędzy fundacją rodzinną, a beneficjentem, fundatorem oraz podmiotem powiązanym z nimi, jak i z samą fundacją rodzinną. Również w tym przypadku podmiot powiązany będzie definiowany przez posiadanie 5% udziałów lub praw.

Przez ukryte zyski będą rozumiane:

  • koszty finansowania udzielonego fundacji rodzinnej przez beneficjenta, fundatora lub podmiot powiązany z nimi bądź fundacją rodzinną,
  • nieodpłatne świadczenia niestanowiące świadczeń na rzecz beneficjenta w rozumieniu ustawy o fundacji rodzinnej przekazane na rzecz beneficjenta, fundatora lub podmiotu powiązanego z nimi bądź fundacją rodzinną,
  • świadczenia na rzecz beneficjenta, fundatora lub podmiotu powiązanego z nimi bądź fundacją rodzinną z tytułu: 
    • o usług o zakresie właściwym usługom opodatkowanym WHT z tytułu świadczeń: doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze, (dotyczy to w szczególności operacji mających przypominać świadczenia, ale nimi w istocie nie będące),
    • opłat i należności za korzystanie lub prawo do korzystania z autorskich praw majątkowych, licencji, praw własności przemysłowej i know-how,
  • różnic wynikających z zestawienia wartości rynkowej transakcji oraz ustalonej ceny transakcji w przypadku transakcji dokonanej pomiędzy fundacją rodzinną a beneficjentem, fundatorem lub podmiotem powiązanym z nimi bądź fundacją rodzinną,
  • pożyczki udzielone beneficjentowi w określonych przypadkach, gdy nie nastąpi jej zwrócenie w danym roku, mimo obowiązku oraz w przypadku, gdy pożyczka zostanie udzielona na okres dłuższy niż 10 lat, albo krótszy niż 10 lat, jeżeli ostateczny termin obowiązywania umowy wyniósł co najmniej 10 lat.

Zmiana ta jest wprowadzana, żeby nie można było wykorzystywać fundacji, lub ograniczyć wykorzystywanie jej instytucji niezgodnie z zamierzeniami ustawodawcy. Ogranicza ona ukrywanie przed opodatkowaniem transakcji oraz usług pod pozorem świadczeń. 

PODSUMOWANIE

Fundacja rodzinna to nowy instrument w prawie polskim. Z pewnością będą ją czekać kolejne nowelizacje. Np.: ustawodawca nie doprecyzował przepisów dotyczących kwestii związanych z wyłączeniem podmiotowym fundacji rodzinnej z Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Powoduje to, że darowizny do fundacji rodzinnej niezależnie od osoby, która ich dokonuje będą zwolnione z podatku, co w odniesieniu do polskiej praktyki ustawodawczej oraz praktyki polskich organów podatkowych jest zaskakujące i na pewno się nie utrzyma.

Planowane obecnie zmiany do ustawy są bardzo dobre i mają wejść w życie 22 maja 2023 r., czyli tego samego dnia co sama ustawa. Monitorujemy na bieżąco proces i będziemy informować o jego postępie i kolejnych zmianach, których można się spodziewać.

Specjalizacje powiązane z tą tematyką