W związku ze zmianą regulacji w Polsce, w ostatnich latach stała się popularna wśród inwestorów Alternatywna Spółka Inwestycyjna (ASI) i wielu z nich decyduje się na budowę portfela właśnie w oparciu o ten wehikuł inwestycyjny. A jak to jest z regulacjami ASI (czyli alternatywnych funduszy) w innych krajach? Poniżej przedstawiam subiektywny przegląd kilku ciekawych kierunków pod względem regulacji wehikułów inwestycyjnych od południa Europy – Cypru i Włoch, poprzez Luksemburg, aż do Szmaragdowej Wyspy.

ALTERNATYWNA SPÓŁKA INWESTYCYJNA W POLSCE

Alternatywna Spółka Inwestycyjna jako instrument inwestycyjny jest skutkiem implementacji tzw. dyrektywy ZAFI(„dyrektywa ZAFI”). Każde państwo członkowskie UE zostało zobligowane do jej implementacji.

W Polsce ustawa wprowadzająca ASI weszła w życie 4 czerwca 2016 r. O różnych aspektach jej funkcjonowania w Polsce pisaliśmy już wielokrotnie, przykładowo:

Opisując wykorzystanie w innych krajach alternatywnych funduszy inwestycyjnych, do których należy „nasza” Alternatywna Spółka Inwestycyjna, posługujemy się angielskim odpowiednikiem tego terminu tj. Alternative Investment Fund (AFI).

ASI NA SPRZEDAŻ; Alternatywna Spółka Inwestycyjna na Sprzedaż

ALTERNATYWNA SPÓŁKA INWESTYCYJNA (AIF) I FUNDUSZE W INNYCH KRAJACH EUROPEJSKICH?

Jak wygląda wykorzystywanie Alternatywnych Spółek Inwestycyjnych (czyli Alternative Investment Funds – AIF) w innych państwach członkowskich wspólnoty. Prawo krajowe ma możliwość decydowania o ostatecznym kształcie takiego wehikułu i jego funkcjonowaniu w obrocie, a przede wszystkim jego obowiązkach przed organami nadzoru finansowego oraz obciążeniach podatkowych (w ramach granic wyznaczonych przez prawo unijne).

Poniższa tabela obrazuje zmianę ilościową klasycznych funduszy inwestycyjnych oraz alternatywnych funduszy inwestycyjnych na koniec 2015 roku oraz na koniec drugiego kwartału 2021 roku.

KrajLiczba funduszy inwestycyjnych

KONIEC Q4 2015
Liczba funduszy inwestycyjnych

KONIEC Q2 2021
Różnica FILiczba AIFs

KONIEC Q4 2015
Liczba AIFs

KONIEC Q2 2021
Różnica AIFs
Cypr2132+52%93377+305%
Hiszpania15052 315+54%787517-34%
Lichtenstein752952+27%5201 141+119%
Luksemburg968810 094+4%44204 367-1%
Malta82110+34%524481-8%
Polska300297-1%488814+67%
Portugalia136145+7%301218-28%
Słowenia11282-27%049+4900%
Szwajcaria871956+10%179185+3%
UK19622 294+17%10331 050+2%
Węgry1335+169%576533-7%
Włochy8051 147+42%367898+145%
Irlandia3 8645 010+30%2 3373 234+38%
Źródło: Opracowanie własne P&P, w oparciu o statystyki EFAMA (European Fund and Asset Management Association).

Niewątpliwie pierwszym wnioskiem jest znaczna dysproporcja pomiędzy poszczególnymi państwami UE, zarówno pomiędzy utworzonymi funduszami inwestycyjnymi jak i AIFs, co oczywiście wynika ze specyfiki danego rynku, czyli „tradycji” inwestycyjnych i ogólnego poziomu zaangażowanych środków. Warto nadmienić, że niektóre z państw ujętych w tabeli (np. Luksemburg, Malta) oferowały możliwość korzystania z wehikułów inwestycyjnych na długo przed wdrożeniem dyrektywy ZAFI.

Dla przykładu wskazujemy w jaki sposób wybrane państwa członkowskie wykorzystały możliwość implementacji dyrektywy ZAFI i jaki jest ostateczny kształt wdrożonych rozwiązań?

ALTERNATYWNY FUNDUSZ INWESTYCYJNY NA CYPRZE

Cypr nieprzerwanie wdraża rozwiązania ukierunkowane na zwiększenie konkurencyjności gospodarki oraz przyciągnięcie zagranicznych inwestorów. Trzeba przyznać, że robi to skutecznie, choć nie bez trudności. Ustabilizowana sytuacja gospodarcza, bezpieczeństwo i korzystne regulacje podatkowe powodują, że wyspa ta jest wykorzystywana zarówno przez inwestorów chcących wejść na rynki unijne, jak i tych, którzy mają na celu utworzenie struktur poza UE (szczególnie w Azji oraz na Bliskim Wschodzie). 

Odpowiednikiem polskiej Komisji Nadzoru Finansowego („KNF”) na Cyprze jest Cyprus Securities and Exchange Commission(„CySec”). Co ciekawe, cypryjski regulator nadzoruje największą liczbę brokerów Forex.

Na Cyprze jako Alternatywne Fundusze Inwestycyjne funkcjonują:

  • Zarejestrowany AFI (RAIF – Registered Alternative Investment Fund);
  • AFI nieograniczonej liczby inwestorów (AIF);
  • AFI ograniczonej liczby inwestorów (AIFNLP).

Kwestie podatkowe

Do opodatkowania AFI na Cyprze zastosowanie mają standardowe reguły podatkowe (CIT na poziomie 12,5%, wraz z licznymi zwolnieniami podatkowymi – otrzymane dywidendy, zyski kapitałowe pochodzące ze sprzedaży nieruchomości za granicą, obrót papierami wartościowymi oraz ich sprzedaż –  zwolnione z podatku).

Dyrektywa ZAFI została zaimplementowana w Republice Cypryjskiej poprzez:

  • Ustawę o zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi z 2013 r. (publikacja w dniu 05 lipca 2013 r.);
  • Ustawę o zmianie ustawy o otwartych przedsiębiorstwach prasowych na rzecz inwestycji zbiorowych z 2019 r. (publikacja w dniu 22 października 2019 r.);
  • Ustawę o zmianie ustawy o zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi z 2019 r. (publikacja w dniu 22 października 2019 r.).

ALTERNATYWNY FUNDUSZ INWESTYCYJNY WE WŁOSZECH

Podstawowym rozróżnieniem AFI na gruncie włoskiego prawa jest podział na:

  • Fundusze umowne (Fondi comuni di investimento);
  • Spółki inwestycyjne (Societa di investimento).

Fundusze umowne

Fundusze umowne nie posiadają osobowości prawnej, będąc oddzielnym zbiorem aktywów, zarządzanym przez ZAFI. ZAFI mający swoją siedzibę w państwach Europejskiego Obszaru Gospodarczego są uprawnieni do prowadzenia swojej działalności na terenie Włoch, zarówno w formie oddziału przedsiębiorstwa, jak i na zasadach transgranicznych.

Spółki inwestycyjne

Włoska ustawa finansowa (Italian Financial Act) stanowi, że spółki inwestycyjne, działające wyłącznie w formie spółek akcyjnych, mogą przybrać postać:

  • SICAV – spółki inwestycyjnej typu otwartego;
  • SICAF – spółki inwestycyjnej typu zamkniętego.

Kwestie podatkowe

  • AFI we Włoszech nie są opodatkowane podatkiem dochodowym, jednakże SICAFs oraz SICAVs są objęte regionalnym podatkiem od działalności produkcyjnej (IRAP).
  • Podatek u źródła jest ograniczony do określonych zysków kapitałowych.
  • Włoski ZAFI jest podany ogólnym zasadom opodatkowania na gruncie włoskiego kodeksu podatkowego.
  • Sposób opodatkowania inwestorów uzależniony jest od posiadania (lub braku) przymiotu rezydenta oraz tego, czy fundusz inwestuje w sektor nieruchomości (lub w inny). Zasadą jest objęcie przychodów 26% podatkiem.

ALTERNATYWNY FUNDUSZ INWESTYCYJNY W LUKSEMBURGU

Spoglądając na powyższe zestawienie już na pierwszy rzut oka widać, że Luksemburg przewodzi zarówno w ilości utworzonych AIF, jak i UCITS w Europie. Jest to jeden z krajów, który najwcześniej uregulował działanie funduszy inwestycyjnych na swoim terytorium, co pozwalało mu wyznaczać globalne trendy kształtowania tych wehikułów na świecie.

Luksemburskie fundusze inwestycyjne możemy podzielić pod względem kryterium nadzoru przez organ nadzoru finansowego – CSSF (Commission de Surveillance du Secteur Financier) na:

  • Fundusze nadzorowane przez CSSF:
    • SICAR (Investment Company in Risk Capital)
    • SIF (Specialised Investment Fund)
    • Part II Funds
    • UCITS
  • Fundusze nienadzorowane przez CSSF: Spółki komandytowe (limited partnerhips)RAIFs

Kwestie podatkowe

  • Luksemburg charakteryzuje się korzystnymi rozwiązaniami podatkowymi dla wehikułów inwestycyjnych – szczegółowe rozwiązania uzależnione są od wyboru jego formy.
  • Fundusze Part II Funds są zwolnione z podatku dochodowego oraz z podatku obejmującego aktywa netto, a partycypacja w funduszu może być zwolniona z podatku u źródła.
  • SICAR, funkcjonujący w obrocie jako spółka akcyjna, jest poddany opodatkowaniu zgodnie ze swoją formą prawną. Stawka jest uzależniona od regionu działalności. Może jednak korzystać z wielu zwolnień podatkowych oraz regulacji dotyczącej unikania podwójnego opodatkowania.
  • Regulacje podatkowe SIFs oraz RAIFs są do siebie zbliżone. Podmioty nie są obciążone podatkiem dochodowym oraz podatkiem u źródła. Fundusze podlegają podatkowi od subskrypcji w wysokości 0,01% posiadanego majątku netto rocznie.

ALTERNATYWNY FUNDUSZ INWESTYCYJNY W IRLANDII 

Irlandia jest drugim najczęściej wybieranym przez inwestorów krajem do rejestracji funduszy inwystycyjnych, znaczny wpływ na to ma spopularyzowanie wśród fundatorów z USA przeniesienia i rozłożenia części swoich inwestycji do Europy. Irlandię postrzegać możemy jako centrum zarządzania transganicznych (a wręcz transatlantyckich) funduszy inwestycyjnych, spowodowane jest to przejrzystymi i sprzyjającymi warunkami biznesowymi oraz prawnymi. Warto zaznaczyć, że irlandzkie instytucje rządowe obrały politykę dostosowywania obowiązujących regulacji prawnych do potrzeb inwestorów, skutek takich działań  widoczny jest chociażby w okazałej liczbie powstałych funduszy inwestycyjnych w Irlandi na przestrzeni ostatnich lat. 

Większość AIF w Irlandii jest ustanowionych jako QIAIF zgodnych z dyrektywą ZAFI w związku z szerokim wachlarzem strategii inwestycyjnych oraz brakiem limitu inwestycyjnego.

Fundusze inwestycyjne w Irlandii dzielą się następująco:

  • UCITS 
    • Irlandzka spółka zbiorowego zarządzania aktywami  (ICAV)
    • Spółka inwestycyjna
    • Fundusz powierniczy
    • Wspólny fundusz kontraktowy (CCF)
  • AIF 
    • Qualifying Investor Alternative Investment Funds (QIAF)
    • Retail Investor Alternative Investment Funds (RIAIF)

WARTO ZAPAMIĘTAĆ

Niezależnie od tego, czy rozważasz inwestycje w spółki technologiczne, startupy, nieruchomości, instrumenty finansowe, czy dzieła sztuki dostępnych rozwiązań struktur inwestycyjnych jest w Europie sporo. Niewątpliwie podejmując decyzję o stworzeniu wehikułu inwestycyjnego warto poradzić się doradców, którzy są w stanie przeprowadzić przegląd i doradzić najlepsze rozwiązanie zgodnie z celem inwestycyjnym, ale i w przyszłości planowanym exitem. Tak, aby zawczasu zostały zaplanowane wszelkie niuanse organizacji takiej struktury, również w kwestiach transgranicznych. Jednocześnie biorąc pod uwagę wysoką efektywność podatkową i zapewnienie, że struktura spełni wymogi prawne zgodnie z obraną strategią inwestycyjną.