Nadchodzi kryzys. Do niektórych już przyszedł. Ale czy zawsze kryzys przynosi same problemy? To, co dla jednych jest problemem, dla drugich może być okazją. Kryzys niesie ze sobą wiele możliwości dla wszystkich, którzy mają dość śmiałości by je wykorzystać i są w stanie zaakceptować nieco wyższe ryzyko. W tym artykule omawiamy taką właśnie sytuację: przypadek amerykańskiej grupy kapitałowej z branży IT, która w poszukiwaniu możliwości rozszerzenia działalności w Europie, trafia na polski rynek i znajduje ciekawą opcję inwestycyjną. Na tym przykładzie zobaczymy, jak istotne jest zaplanowanie całego procesu inwestycji z góry. Jest wiele czynników, które trzeba brać pod uwagę już na samym początku: jak zainwestować? kupić spółkę, czy kupić jej aktywa? w jaki sposób zorganizować kapitał na inwestycje? udzielić pożyczki? czy może equity? A może założyć strukturę finansującą inwestycję, a jeśli tak to gdzie? W jaki sposób wyjść z inwestycji? To tylko niektóre z pytań, które trzeba sobie zadać już na samym początku. Odpowiedzi bezpośrednio przełożą się na to, ile, kiedy i gdzie podatków zapłacimy. Warto o tym pomyśleć wcześniej i dobrze się do tego przygotować po to, aby potem móc się zająć już tym co najważniejsze, czyli biznesem.

W artykule:
1. Kryzys – tragedia czy szansa?
2. Inwestycja
3. Planowanie Inwestycji, czyli diabeł tkwi w szczegółach

Kryzys – tragedia czy szansa?

Kryzys gospodarczy, który w coraz większym stopniu staje się rzeczywistością, nie musi oznaczać jedynie złych wieści dla przedsiębiorców. Niektórzy, na załamanie gospodarcze mogą patrzeć jako na kolejną możliwość na dokonanie trafionych inwestycji. Potencjalnie bardzo zyskownych.

Gdy wszyscy sprzedają aktywa, najczęściej prowadzi to do jednego: spadek cen. A to oznacza możliwość do nabycia potencjalnie wartościowej inwestycji za cenę znacznie poniżej rzeczywistej wartości. Dzieje się tak często z uwagi na ogólną panikę panującą na rynku. Zdarza się jednak że tam, gdzie jedni widzą tylko straty, inni mogą dostrzec przyszłe zyski. W tym kontekście Polska, jako relatywnie dobrze rozwinięty rynek w centrum Europy, o solidnych podstawach wypracowanych przez trzydzieści lat przemiany gospodarczej, może być dobrą lokalizacją do polowań na korzystne okazje inwestycyjne.

Podejmując decyzję o inwestycji na danym rynku, należy dokładnie przeanalizować wiele zmiennych 
i oszacować ryzyko. Jedną z tych zmiennych będą warunki prawne, w tym podatkowe, w jakich będziemy inwestować. W moim poprzednim artykule przygotowałem podsumowanie najistotniejszych charakterystyk polskiego systemu prawno-podatkowego, z perspektywy inwestora zagranicznego (Wyświetl Artykuł). Poniżej omawiamy sytuację z jaką niedługo możemy mieć do czynienia.

Inwestycja

Warunki inwestycji

Na potrzeby tego artykułu przyjmiemy hipotetyczną sytuację inwestora ze Stanów Zjednoczonych, firmy X Corp., która operuje w obszarze innowacyjnych rozwiązań informatycznych w zakresie marketingu internetowego. Firma X Corp. funkcjonuje na wielu rynkach, w tym w Stanach Zjednoczonych i w Europie Zachodniej. Już przed pandemią poszukiwała możliwości rozwoju w Europie poprzez pozyskanie nowych spółek informatycznych do swojego portfolio.

Na rynku polskim działa NewTech Sp. z o.o., obecnie średniej wielkości spółka, która zaczynała jako jeden z wielu start-upów. Przed kryzysem, NewTech zainwestował duże środki z kredytu inwestycyjnego w rozwijanie nowej dziedziny technologii, skierowanej na rozwiązania z zakresu sztucznej inteligencji. Pandemia koronawirusa spowodowała wycofanie się kilku klientów z ważnych zamówień w modernizację systemów informatycznych. To z kolei w krótkim czasie doprowadziło NewTech do sytuacji, w której nie jest w stanie na bieżąco spłacać kredytu inwestycyjnego.

X Corp. chciałaby skorzystać z obniżonej wyceny NewTech i, zapewniając środki na spłatę kredytu inwestycyjnego, pozyskać zasoby NewTech do rozszerzenia własnej działalności w Europie.

Po konsultacjach z polskimi doradcami podatkowymi i prawnymi, X Corp. postanowiło przeprowadzić transakcję według modelu inwestycji bezpośredniej.

Nabycie udziałów

Dla potrzeb inwestycji, X Corp. postanowiła wykorzystać już posiadaną strukturę ze spółką kapitałową z siedzibą w Luksemburgu (w formie s.a.r.l.). Spółka luksemburska została zasilona w odpowiednie środki bezpośrednio przez wkład kapitałowy z centrali X Corp. Po wynegocjowaniu ceny, spółka luksemburska nabyła 75% udziałów w NewTech od dotychczasowych udziałowców. Z tego tytułu, spółka luksemburska zapłaciła w Polsce podatek od czynności cywilnoprawnych w kwocie 1% wartości nabytych udziałów. 

Finansowanie

Następnie, spółka luksemburska musiała zagwarantować NewTech środki na spłatę kredytu inwestycyjnego, aby zapewnić operacyjność i płynność finansową biznesu. W tym celu postanowiono udzielić pożyczki ze spółki luksemburskiej do NewTech. Ten krok spowodował konieczność naliczania, a w przyszłości również wypłaty odsetek przez NewTech. Ustalono, że odsetki będą płacone w okresach kwartalnych, natomiast kredyt inwestycyjny zostanie natychmiast spłacony. 

W rachunku podatkowym NewTech, wypłacane odsetki będą stanowić koszt uzyskania przychodu tj. będą pomniejszać dochód do opodatkowania stawką 19% w Polsce. Będzie to jednak ograniczone do kwoty 3 mln PLN rocznie. Czyli, jeżeli odsetki od pożyczki w ciągu roku przekroczą 3 mln PLN, to prawdopodobnie zostaną wyłączone z kosztów podatkowych (w kwocie przekraczającej ten limit). Limit może być jednak powiększony o 30% podatkowej EBITDA, ale tutaj występuje spór do jakiej wysokości tj. czy limit wynosi 3 mln PLN plus 30% EBITDA, czy też 3 mln PLN albo 30% EBITDA. 

Z perspektywy spółki luksemburskiej, otrzymane przez nią odsetki będą przychodem opodatkowanym w Luksemburgu oraz w Polsce, tzw. podatkiem u źródła. Zgodnie z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej pomiędzy Polską a Luksemburgiem, podatek w Polsce nie powinien przekroczyć 5% (z prawem do odliczenia w Luksemburgu). Należy jednak wskazać, że w Polsce zmieniono w ostatnim czasie przepisy dotyczące możliwości korzystania z obniżonych stawek podatku u źródła. Zmiany dotyczyły przede wszystkim definicji rzeczywistego właściciela płatności, w tym odsetek (ang. beneficial owner). Definicja jest obecnie dość rozbudowana i wymaga nie tylko aby środki z odsetek nie były przez odbiorcę przekazywane automatycznie dalej do innych podmiotów, ale również, aby odbiorca odsetek prowadził tzw. rzeczywistą działalność gospodarczą w kraju rezydencji. Dodatkowo, prawdopodobnie zostanie ustanowiony limit 2 mln PLN rocznie, powyżej którego podatek u źródła będzie pobierany w stawce bazowej (dla odsetek 20%), a dopiero następnie będzie można wystąpić o zwrot nadpłaty do wysokości stawki preferencyjnej (potencjalnie będą dostępne możliwości stosowania od razu stawki obniżonej, niemniej obwarowano wysoką odpowiedzialnością, w tym karną, za niewłaściwe zastosowanie przepisów). 

Dlatego ważne jest aby umiejętnie przygotować docelową strukturę. Jako że odsetki stanowią przychód w momencie ich zapłacenia, można sobie wyobrazić że niektóre struktury mogły by skorzystać ze spółki finansowej (pożyczkowej) w Polsce. W tym konkretnym przypadku w wyniku współpracy z lokalnym doradcą podatkowym, warunki finansowania zostały ustalone w taki sposób, że całość odsetek może być zaliczana do kosztów uzyskania przychodów NewTech (czyli 19% zapłaconych odsetek obniża podatek w Polsce), natomiast spółka luksemburska płaci w Polsce 5% podatku u źródła, który może odliczać w Luksemburgu. 

Bieżąca działalność NewTech

NewTech będzie z bieżącej działalności opodatkowana stawką 19% w Polsce. Podstawą opodatkowania będzie różnica między przychodem z działalności a kosztem uzyskania przychodu. 

Obecnie, po konsultacji z doradcą podatkowym, X Corp. postanowiło wdrożyć w NewTech korzystanie z obniżonej stawki 5% z tytułu dochodów z tzw. kwalifikowanej własności intelektualnej (tzw. IP Box). Po szczegółowej analizie kosztów i przychodów, NewTech wyodrębni działalność związaną 
z pierwotnym, innowacyjnym projektem w zakresie wykorzystania sztucznej inteligencji w marketingu internetowym. W efekcie, dochody ze sprzedaży licencji na wykorzystanie nowego rozwiązania zostaną opodatkowane stawką 5% (zamiast standardowej stawki 19%).

Zbycie inwestycji i wypłata zysków

X Corp. postanowiła ustrukturyzować całą transakcję w taki sposób, aby w razie potrzeby relatywnie łatwo można było wyjść z inwestycji. W tym kontekście, wyjście z inwestycji może się odbyć poprzez sprzedaż lub umorzenie udziałów NewTech posiadanych przez spółkę luksemburską. 

Wypłata zysków może następować poprzez bieżącą spłatę pożyczki przez NewTech (z konsekwencjami w zakresie spłaty odsetek, jak opisano wyżej), poprzez wypłatę dywidendy lub umorzenie udziałów.

W tym kontekście, wypłata dywidendy, jeśli inwestycja potrwa co najmniej dwa lata (tj. spółka luksemburska będzie posiadać udziały w NewTech przez co najmniej dwa lata w wysokości co najmniej 10%, przy czym ze zwolnienia można skorzystać przed upływem 2 lat) powinna być zwolniona z opodatkowania w Polsce. W tym miejscu znów należy wskazać na ograniczenia w korzystania z obniżonych stawek podatku u źródła, o których pisaliśmy w przypadku finansowania. Skorzystanie ze zwolnienia z podatku u źródła jest obwarowane m.in. przez status rzeczywistego właściciela odbiorcy z perspektywy spółki luksemburskiej jak również, potencjalnie, limitem 2 mln PLN rocznie. W tym miejscu należy wskazać, że do limitu 2 mln PLN rocznie (powyżej którego z definicji trzeba będzie pobierać podatek u źródła według stawki bazowej, dla dywidend: 19%) wlicza się wszystkie wypłaty do danego odbiorcy, czyli w tym przypadku dywidendy i odsetki będą podlegać sumowaniu.

Wypłata zysków może się odbywać również poprzez umarzanie udziałów w NewTech. I tak, jeśli umorzenie przyjmie formę tzw. share buy-back, opodatkowanie w Polsce nie powinno wystąpić. Natomiast, w przypadku umorzenia udziałów bez odkupu przez NewTech, opodatkowanie będzie miało podobną formę jak w przypadku wypłaty dywidendy.

Z perspektywy luksemburskiej, zarówno w przypadku otrzymanych dywidend, jak również zysków z umarzanych udziałów, spółka holdingowa będzie mogła skorzystać z lokalnego zwolnienia podatkowego, tzw. participation exemption. Zwolnienie powinno znaleźć zastosowanie, jeżeli spółka luksemburska będzie posiadała co najmniej 10% udziałów NewTech przez co najmniej 12 miesięcy (z tym, że ze zwolnienia można również skorzystać przed upływem 12 miesięcy, pod warunkiem przedstawienia zamiaru, że poziom udziału zostanie utrzymany przez 12 miesięcy).

Planowanie Inwestycji, czyli diabeł tkwi w szczegółach

Można powiedzieć, że wszystkie drogi prowadzą do Rzymu. Cóż więc za problem zainwestować kilka milionów USD w spółkę New Tech w młodej ekonomii Europy Wschodniej. Można to zrobić inwestując środki bezpośrednio w spółkę lub przy wykorzystaniu wielu możliwych wehikułów holdingowych dostępnych w międzynarodowej strukturyzacji. Diabeł jednak tkwi w szczegółach. Bezpieczeństwo podatkowe oraz biznesowe (prawne) Twojej inwestycji będzie zależało od tego jak ją zaplanujesz. Planowanie w trakcie lub w ogóle brak planu może skutkować tym, że wielu rzeczy już się potem nie odkręci.

Specjalizacje powiązane z tą tematyką