W praktyce prawno-podatkowej w ostatnich latach można zaobserwować rosnące zainteresowanie tematami zagranicznymi. W przypadku części klientów wynika to z poszukiwania możliwości inwestycyjnych na innych rynkach i rozszerzania działalności za granicę. Niemniej, coraz częściej obserwujemy zainteresowanie zagranicznymi jurysdykcjami umotywowane chęcią zabezpieczenia majątku oraz uregulowania kwestii sukcesji. W tym kontekście, niesłabnącym zainteresowaniem cieszy się Fundacja w Liechtenstein.

W wielu państwach, w tym również w Polsce, funkcjonuje dość rygorystyczne prawo spadkowe. Jakkolwiek istnieje możliwość uregulowania kwestii sukcesji majątku w drodze powszechnie znanego testamentu. Nie pozwala to na wykluczenie szeregu podstawowych zasad dziedziczenia. Inaczej mówiąc, właściciel biznesu nie jest w stanie w pełni zagwarantować sukcesji swojej firmy w planowany sposób posługując się jedynie instytucją testamentu. Stąd szerokie zainteresowanie właścicieli biznesów planujących sukcesję rozwiązaniami alternatywnymi w rodzaju fundacji rodzinnej w Księstwie Liechtenstein.

W artykule:
1. Czym jest Fundacja w Liechtenstein?
2. Podatki w Polsce a Fundacja w Liechtenstein
3. Konsekwencje uznania Fundacji w Liechtenstein za CFC
4. Zapamiętaj

Czym jest Fundacja w Liechtenstein?

Fundacja w Liechtenstein jest odrębnym podmiotem zlokalizowanym za granicą i posiada własny majątek, którym może dysponować, zgodnie z zasadami określonymi szczegółowo w statucie fundacji. Założycielem fundacji jest natomiast fundator (jeden lub kilku), który również z reguły ma decydujący wpływ na to, w jaki sposób będzie wykorzystywany majątek przekazany do fundacji oraz na co będzie przeznaczany osiągany zysk. Z uwagi na to, że aktywa (np. udziały w spółkach) stają się własnością fundacji, powstają nowe możliwości planowania sukcesji. 

Podatki w Polsce a Fundacja w Liechtenstein

Główne konsekwencje podatkowe fundacji w Księstwie Liechtenstein dla polskich podatników są związane z regulacjami dotyczącymi tzw. zagranicznych spółek kontrolowanych (tj. CFC).

Zgodnie z polskimi przepisami, za CFC osoby fizycznej będącej rezydentem podatkowym polski można uznać zagraniczny podmiot, jeśli spełnia co najmniej jedno z pięciu kryteriów.

  1. Po pierwsze, za CFC należy uznać podmioty zlokalizowane w tzw. rajach podatkowych, jurysdykcjach niewspółpracujących w zakresie podatków (Kryterium I). 
  2. Po drugie, CFC będzie również podmiot z państwa, z którym ani Polska, ani UE nie zawarła umowy międzynarodowej stanowiącej podstawę do wymiany informacji podatkowych (Kryterium II). 

W przypadku fundacji z Księstwa Liechtenstein powyższe kryteria nie powinny znaleźć zastosowania, ponieważ:

  1. Księstwo Liechtenstein nie jest tzw. rajem podatkowym w rozumieniu polskich przepisów oraz
  2. Księstwo Liechtenstein należy do EOG (tj. Europejskiego Obszaru Gospodarczego) i zawarło umowę o wymianie informacji podatkowych z UE[1].

W związku z tym, uznanie fundacji z Księstwa Liechtenstein za CFC polskich podatników (tj. fundatorów lub beneficjentów) mogłoby mieć miejsce na podstawie jednego z trzech kolejnych kryteriów. Punktem wspólnym każdego z nich jest, aby fundacja była kontrolowana w co najmniej 50% przez polskich rezydentów podatkowych oraz by efektywna stawka podatkowa dochodów fundacji była niższa niż 14,5%. 

O ile ten ostatni warunek będzie najprawdopodobniej spełniony w przypadku Księstwa Liechtenstein (z uwagi na niskie opodatkowanie), o tyle kwestia czy fundatorzy i beneficjenci fundacji sprawują nad nią kontrolę, może być sporne. Niemniej należy podkreślić, że po ostatniej nowelizacji przepisów, jako przykładowe formy sprawowania kontroli wskazano m.in. ekspektatywę uzyskania zysku jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, jak również posiadanie kontroli faktycznej rozumianą jako wpływ na działanie podmiotu wynikający z umowy lub innego dokumentu regulującego założenie lub funkcjonowanie danego podmiotu, ale także kontrolę faktyczną. Modyfikacje regulacji o kontroli nad zagranicznym podmiotem zmierzające w tym kierunku, mogą wskazywać na to, że polski fiskus wprost wskazuje na zagraniczne fundacje jako podmioty potencjalnie podlegające pod regulacje CFC.

W związku z tym, w przypadku każdej fundacji założonej przez polskich fundatorów lub posiadającej polskich beneficjentów, należy przejść przez szczegółowe kryteria CFC, aby zweryfikować, czy dana fundacja nie stanowi CFC dla polskich podatników.

  1. Fundacja może zostać uznana za CFC, jeżeli oprócz warunków dotyczących kontroli 
    i faktycznego poziomu opodatkowania (omówione wyżej) spełnia również warunek dotyczący struktury przychodów tzn. przychody o charakterze pasywnym (np. dywidendy, odsetki, przychody ze zbycia udziałów (akcji) w spółce, z praw autorskich) wynoszą co najmniej 33%. 
  2. Niemniej, nawet jeśli kryterium przychodów pasywnych nie zostanie spełnione, fundacja może wciąż zostać uznana za CFC. Taka sytuacja będzie miała miejsce, gdy ponad połowę aktywów fundacji będą stanowiły np. udziały/akcje w spółkach (polskich i zagranicznych), wartości niematerialne i prawne, nieruchomości lub ruchomości będące własnością osoby sprawującej kontrolę, należności wobec podmiotów powiązanych. Jednocześnie przychody pasywne fundacji (np. dywidendy odsetki itp.) będą niższe niż 30% tych aktywów. 
  3. W końcu, nawet jeśli fundacja nie spełnia żadnego z powyższych kryteriów (z wyjątkiem faktycznej kontroli i poziomu opodatkowania), to wciąż może zostać uznana za CFC. Z takim przypadkiem możemy mieć do czynienia, jeśli fundacja osiąga dochód przekraczający wartość określoną jako 20% sumy: wartości bilansowej aktywów jednostki, kosztów zatrudnienia i skumulowanej wartości dotychczasowych odpisów amortyzacyjnych, a jednocześnie mniej niż 75% przychodów jednostki pochodzi z transakcji dokonywanych z podmiotami niepowiązanymi mającymi miejsce zamieszkania, siedzibę, zarząd, rejestrację lub położenie w tym samym państwie co ta jednostka.

Konsekwencje uznania Fundacji w Liechtenstein za CFC

Podstawową konsekwencją uznania fundacji za CFC będzie opodatkowanie jej dochodów w Polsce, po stronie fundatora lub beneficjentów. W praktyce oznacza to, że jeśli fundacja będzie uznana za CFC, to należy dla niej policzyć dochód do opodatkowania. Dochód będzie liczony wg. zasad polskich, czyli przyjmując fikcję, że fundacja jest polskim podatnikiem. Następnie, od tak policzonego dochodu, polski podatnik (np. osoba fizyczna – fundator) będzie musiał w Polsce zapłacić podatek wg. stawki 19% plus 4% dla dochodu powyżej 1 mln PLN rocznie. Jednocześnie, w przypadku CFC określonego wg kryterium IV, jeżeli nie wystąpi faktyczny dochód do opodatkowania, podatek kalkulowany jest od hipotetycznego dochodu fundacji określonego jako 8% wartości jej aktywów. Dodatkowo, w grę wchodzą również dodatkowe obowiązki raportowe dla podatnika polskiego.

Należy również wskazać, że podatek będzie płatny w Polsce, nawet w przypadku braku jakiejkolwiek wypłaty z fundacji do polskiego fundatora czy beneficjenta. Istnieje co prawda wyjątek prawny, który pozwala odliczyć otrzymaną dywidendę lub inną wypłatę zysku z CFC od dochodu, który były opodatkowany CFC na powyższych zasadach (czyli efektywnie, podatek nie będzie płatny od dochodu podmiotu CFC, który został wypłacony do beneficjenta CFC). Naturalnie, w takiej sytuacji polski beneficjent zapłaci w Polsce podatek od otrzymanej wypłaty. Warto jednak zaznaczyć, że obecnie nie jest w pełni jednoznaczne, czy wypłata z fundacji w Księstwie Liechtenstein może być traktowana podobnie jak dywidenda. W obrocie istnieją już wydane interpretacje indywidualne, które potwierdzają możliwość odliczenia wypłaty uzyskanej z fundacji od dochodu do opodatkowania CFC[2]. Niemniej, należy zaznaczyć, że interpretacje zostały zmienione na korzystne dla podatników dopiero po wyrokach sądów administracyjnych. Czyli w pierwszej instancji, organy podatkowe nie pozwoliły na odliczenie wypłat otrzymanych z fundacji od dochodu CFC, co efektywnie prowadziło do podwójnego opodatkowania dla polskich podatników.

Zapamiętaj

Podsumowując, Fundacja w Liechtenstein pozostaje interesującym podmiotem dla osób planujących sukcesję w biznesie. Niemniej należy pamiętać, że w obecnej rzeczywistości prawnej w Polsce, może ona się wiązać z istotnymi, negatywnymi konsekwencjami podatkowymi dla polskich fundatorów i beneficjentów fundacji.

[1] Agreement between the European Community and the Principality of Liechtenstein providing for measures equivalent to those laid down in Council Directive 2003/48/EC on taxation of savings income in 

the form of interest payment (wraz z protokołem z 20 października 2015 r.; nr 11798/15)

[2] Zob.: Interpretacja Indywidualna z 21 marca 2022 r. (sygn. 0114-KDIP3-2.4011.224.2019.2022.10.S.AK)

Specjalizacje powiązane z tą tematyką