W czasie powszechnie wieszczonego kryzysu na popularności zyskają zapewne transakcje typu distressed M&A czyli nabycia aktywów w sytuacji kryzysowej. Istotą tego typu transakcji jest (po stronie kupującego) nabycie cennych aktywów, które wzbogacają potencjał inwestora, zazwyczaj po atrakcyjnej cenie. Z kolei po stronie zbywcy – daje to możliwość podtrzymania płynności kapitałowej lub spłaty wierzycieli. 

Transakcje distressed M&A wymagają szczególnie dobrej znajomości nabywanych aktywów oraz identyfikacji ryzyk, które należy wyeliminować bądź ograniczyć.

W Polsce od przeszło 3 lat istnieje rozwiązanie umożliwiające przeprowadzenie tego typu akwizycji w oparciu o przepisy prawa upadłościowego. Jest to tzw. przygotowana likwidacja czyli z angielska pre-pack. Transakcja ta polega na złożeniu wraz z wnioskiem o ogłoszenie upadłości oferty zakupu majątku dłużnika, co umożliwia inwestorowi przejęcie oddłużonego majątku po atrakcyjnej cenie.

We wniosku należy zadeklarować czym dokładnie jest zainteresowany potencjalny inwestor. Może to być np.:

  • całość przedsiębiorstwa dłużnika
  • jego zorganizowana cześć
  • albo określone składniki majątkowe np. linia produkcyjna czy inna cenna infrastruktura.

Inwestorem – czyli nabywcą aktywów w ramach pre-pack może być dowolny podmiot, nawet powiązany z dłużnikiem. Co więcej, nabywców może być kilku.

Do składanego w sądzie wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnika wraz ofertą transakcji pre-pack dołącza się opis przedmiotu transakcji pre-pack wraz z oszacowaniem jego wartości sporządzonym przez biegłego wpisanego na listę biegłych sądowych. Co ważne, wyboru biegłego może dokonać wnioskodawca.

Kwestia ustalenia ceny jest tutaj kluczowa, gdyż sąd oceniając wniosek w ramach takiej transakcji będzie badał czy oferowana przez inwestora kwota zakupu aktywów byłaby wyższa niż ta możliwa do uzyskania w hipotetycznym postępowaniu upadłościowym przy likwidacji na zasadach ogólnych. Jeżeli tak, sąd powinien wniosek zatwierdzić (oczywiście przy spełnieniu pozostałych warunków formalnych). W praktyce, koszty likwidacji na zasadach ogólnych są co najmniej na poziomie 15-30% wartości przedsiębiorstwa – a mogą być dużo wyższe w zależności od branży, płynności aktywów, składu wierzycieli itp. Daje to pole do uzyskania atrakcyjnej ceny aktywów nabywanych w ramach postępowania pre-pack.

Pozytywne zatwierdzenie transakcji przez sąd umożliwia zawarcie umowy pomiędzy syndykiem a inwestorem i wydanie majątku inwestorowi. Majątek nabywany przez inwestora jest oddłużony czyli transakcja ta jest z tego punktu widzenia bezpieczna dla inwestora.

Podsumowując, celem instytucji pre-pack jest kontynuacja działalności przedsiębiorstwa/aktywów bez oddawania go w zarząd syndykowi, co otwiera drogę do szybkiego przeprowadzenia upadłości i pełniejszego zaspokojenia wierzycieli. Po stronie inwestora dochodzi zaś do nabycia oddłużonych aktywów po atrakcyjnej cenie.