Ministerstwo Finansów przygotowuje się do szeroko zakrojonych działań związanych z procesem weryfikacji rezydencji podatkowej. Wart odnotowania jest fakt, że działania te nie będą prowadzone bezpośrednio przez Ministerstwo ale zobowiązane do ich przeprowadzenia mają być instytucje komercyjne. Jak donosi Puls biznesu operacja ma objąć 35 działających w Polsce banków komercyjnych, 553 banki spółdzielcze, 64 towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI), 60 firm ubezpieczeniowych, 56 domów maklerskich i 49 Spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych (SKOK).

Zdobywanie informacji o podatnikach na tak dużą skalę w kontekście badania ich faktycznej rezydencji podatkowej ma swoje korzenie w podpisanym w roku 2014 wielostronnym porozumieniu właściwych władz w sprawie automatycznej wymiany informacji finansowych (Multilateral Competent Authority Agreement on Automatic Exchange of Financial Account Information). Celem porozumienia, którego sygnatariuszem była m.in. Polska była walka z unikaniem opodatkowania a inspiracją amerykańska ustawa FACTA.

To kolejny etap zmian. Wymaga on od posiadaczy rachunków trzeźwego i rzetelnego dokumentowania okoliczności wskazujących na posiadaną rezydencję. Skomplikowane mogą okazać się sytuacje osób fizycznych wskazujące na podwójną rezydencję podatkową. Aby uniknąć urzędowego definiowana własnej rezydencji podatkowej, należałoby uporządkować takie kwestie we własnym zakresie. Również spółki powinny zadbać o kwestię miejsca prowadzenia zarządu (tzw. substance). Czekamy na postęp prac, aby określić zakres i wnikliwość badania tych kwestii.

Przypomnijmy jeszcze, że Dyrektywą Rady Europejskiej nr 2014/107/UE z dnia 9 grudnia 2014 roku, Polska stała się częścią sieci przepływu informacji finansowych. To właśnie w tej dyrektywie zawarto koncepcję raportowania przez odpowiednie instytucje finansowe (także banki) organom skarbowym informacji o rachunkach prowadzonych dla nierezydentów lub podmiotów przez nich kontrolowanych. Polska implementowała postanowienia dyrektywy 2014/107/UE ustawą z dnia 9 marca 2017 r. o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami.
Tym samym procesy dostarczania informacji finansowych zostały sformalizowane i zautomatyzowane. Instytucje finansowe (w tym banki) muszą zbierać, gromadzić i przekazywać do Krajowej Administracji Skarbowej odpowiednie informacje w ustalonych odstępach czasu bez konieczności otrzymywania specjalnych wezwań.

W tym roku natomiast, 30 czerwca ma ruszyć wielka akcja ministerstwa finansów, która obejmie miliony podatników, od których instytucje finansowej pobiorą informacje na temat rezydencji podatkowej. Ustawa o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami zobowiązuje do zbierania danych już od 31 marca 2017 roku – jednak nowe plany Ministerstwa Finansów wzbudzają kontrowersje, gdyż zakładają pozyskanie informacji jeszcze sprzed tego okresu. Podstawą do działania ministerstwa ma być nowelizacja ustawy o wymianie informacji. Prace nad projektem zmian już trwają. Na podstawie znowelizowanej ustawy instytucje finansowe mają zostać zobowiązane do weryfikacji rezydencji wstecznie, tj. aż od początku 2016 roku. Pomysł nowelizacji ustawy spotkał się z szeroką krytyką – zarzuca się jej podkopywanie autorytetu instytucji finansowych oraz wysokie koszty wdrożenia planowanych zmian. Ministerstwo ze swojej strony odpiera zarzuty twierdząc, że odzwierciedla ona jedynie unijne standardy.