W dniu  5 września 2016 roku Sejm ostatecznie uchwalił nowelizację przepisów w zakresie podatków dochodowym od osób fizycznych oraz osób prawnych. Nowelizacja zostanie teraz skierowana do podpisu Prezydenta i po jej publikacji, zmiany wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2017 roku.

Sztandarowym hasłem uchwalonej właśnie nowelizacji jest obniżka stawki CIT z 19 do 15% dla tzw. małych podatników, tj. podmiotów, u których wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym równowartości w złotych 1,2 mln euro. Rozwiązanie to będzie również dotyczyć podatników rozpoczynających działalność. Preferencyjną stawką podatku nie zostaną objęte podatkowe grupy kapitałowe. Ustawa zawiera szereg ograniczeń, które mają zapobiec przeprowadzaniu przez podatników restrukturyzacji, pozwalających na skorzystanie z obniżonej stawki.

Jednocześnie, w ramach tzw. uszczelniania systemu podatkowego, zdecydowano się na wprowadzenie katalogu przychodów, które uznaje się za osiągnięte na terenie Polski.  Ustawa wskazuje przy tym, że za uzyskane w Polsce przez nierezydentów (podmioty podlegające w Polsce ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu), uznawane będą dochody (przychody) z „wszelkiego rodzaju działalności” prowadzonej na terenie Polski, w tym poprzez położony w Polsce zakład, z nieruchomości położonych w Polsce lub praw do takich nieruchomości, papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych dopuszczonych do obrotu publicznego w ramach obrotu giełdowego w tym uzyskane ze zbycia takich papierów oraz realizacji praw z takich papierów, z tytuły przeniesienia własności akcji/ udziałów lub ogółu praw i obowiązków w spółce, której ponad 50% aktywów stanowią nieruchomości (bezpośrednio lub pośrednio) położone w Polsce oraz przychody/ dochody z tytułu „należności regulowanych/ stawianych do dyspozycji, wypłacanych lub potrącanych przez polskie osoby fizyczne, prawne  lub jednostki nie posiadające osobowości prawnej, niezależnie od miejsca zawarcia umowy i wykonania świadczenia”. Nie jest jasne, w jakiej relacji mają pozostawać te zapisy, w stosunku do postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. W toku prac nad projektem ze strony środowisk biznesowych były kierowane zastrzeżenia wskazujące na to, że pierwszeństwo przed ustawa mają przepisy umów międzynarodowych, ale zastrzeżenia te nie zostały uwzględnione i faktyczne funkcjonowanie wskazanych przepisów w praktyce organów podatkowych na chwilę obecną jest trudne do określenia.

Dodatkowo nowelizacja dotyczy także zmiany zasad ustalania przychodu z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółce w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część. Obecnie kapitał przelany na agio nie jest przychodem – po zmianach przychód będzie stanowić cała wartość wkładu określona w statucie lub umowie spółki, przy czym, będzie ona musiała odpowiadać wartości rynkowej danego wkładu niepieniężnego.

Ostatnią istotną zmianą jest wprowadzenie tzw. małej klauzuli antyabuzywnej. Dotychczas tylko połączenia (fuzje) i podziały spółek, dla zachowania neutralności podatkowej takich transakcji, musiały posiadać uzasadnienie ekonomicznego. Po zmianach, od 1 stycznia 2017 roku wymóg taki będzie także dotyczył transakcji wymiany udziałów/akcji, w zakresie których dotychczas nie istniało takie ograniczenie. Zatem od 1 stycznia 2017 roku wymiana nie będzie neutralna, jeżeli nie została przeprowadzona z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych lecz głównym bądź jednym z głównych celów takiej operacji jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania. Z drugiej strony, istnienie przepisu szczególnego od nowego roku wyłączy możliwość sięgnięcia przez organy podatkowe po klauzulę generalną przewidzianą w Ordynacji podatkowej.

Pełny tekst ustawy z dnia 5 września 2016 roku  o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych znajduje się na stronie Sejmu RP pod adresem: http://sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/PrzebiegProc.xsp?id=E35E5AA4556DAE8CC1257FE1002568D7

Katarzyna Bieńkowska, radca prawny, doradca podatkowy YOURS Panasiuk