PANDEMIA CZY WZROST GOSPODARCZY. SYTUACJA NA ŚWIECIE
Weszliśmy w rok 2021 spodziewając się dużych zmian i perspektywie nieuchronnego kryzysu. Nadal nie daje nam ona spokoju, bo zastanawiamy się w jaki sposób wydarzenia ubiegłego roku ukształtują nadchodzącą dekadę. No i proszę. Mimo wysiłkom FED stymulującym wzrost gospodarczy i utrzymanie taniego pieniądza mamy wzrost stóp procentowych a 60% Amerykanów deklaruje, że do końca br. wyda wszystkie swoje oszczędności….
Działania interwencyjne i ich wpływ na gospodarkę
Powszechna mobilizacja największych gospodarek świata to nic innego jak działania interwencyjne skierowanie na gospodarcze pobudzenie. To pomoc publiczna na niespotykaną do tej pory skalę. Inwestycje zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym wsparły gospodarkę zapewniając płynność i rekordowo niskie koszty finansowania.
Próbując odeprzeć najgorsze skutki kryzysu, rządy krajów rozwiniętych podjęły bezprecedensową politykę fiskalną i pieniężną zmierzającą do wpompowania na tyle dużo pieniędzy w gospodarkę, aby pobudzić jej wzrost w skali globalnej. Według wyliczeń Morgan Stanley (patrz wykres poniżej), w ubiegłym roku USA przeznaczyły średnio sumę równą 33% PKB na działania stymulujące, przebijając poziom 20% ustanowiony w 2008 r. Poziomy zadłużenia w USA i Wlk. Brytanii osiągnęły najwyższy poziom w stosunku do PKB od II wojny światowej. W danych liczbowych, od początku pandemii kraje G20 udzieliły osobom fizycznym, firmom i sektorowi ochrony zdrowia niezbędnego wsparcia w wysokości około 11 bln USD.
Wykres: Jak wielka depresja stała się Złotym Wiekiem[i]
Obserwując działania interwencyjne na taką skalę należy się spodziewać zamrożenia stóp procentowych. Stany sygnalizują, że utrzymają stopy procentowe na poziomie bliskim zera przynajmniej do 2024 r. Przewodniczący Powell w styczniu powiedział: „Gdy przyjdzie czas na podniesienie stóp procentowych, z pewnością to zrobimy, a nawiasem mówiąc – ten moment nie nadejdzie prędko.” A banki centralne wtórują takim opiniom.
W tym samym czasie Chiny notują ostre odbicie gospodarcze, a to daje tej drugiej gospodarce świata silną pozycję do inwestowania zgodnie z ich strategicznymi priorytetami. PKB Chin wzrósł o 6,5% w czwartym kwartale roku 2020, przebijając prognozy i sprawiając, że kraj ten jako jeden z nielicznych na świecie odnotowuje wzrost w roku 2020. Już na rok 2021 Chiny prognozują wzrost PKB o 8,1%.
A CO NA TO RYNEK?
Stopy procentowe. Wyjątkowe 100 dni Bidena dały gospodarce amerykańskiej rekordowy Plan Pomocowy, mocne odbicie gospodarcze w 1Q. Na to nałożył się sezonowo mocny okres (tzn. luty-kwiecień). To wszystko razem dało mocnego kopa gospodarce.
Jednak jak zachowa się rynek w dłuższej perspektywie? Bo rynek już dziś „sprawdza” deklaracje polityków. Na poniższym wykresie możemy zaobserwować wzrost stóp procentowych 10-letnich obligacji skarbowych US, które poszybowały w górę (o 150% od marca 2020, a o 80% od początku tego roku)[ii].
Również na kanadyjskim rynku spekulacje na nieruchomościach przyniosły wzrost oprocentowania kredytów hipotecznych. A przecież o wzroście stóp nikt nie mówi. Pieniądz jest wciąż tani, a gospodarka mocno nim stymulowana.
Na rynku obligacji średnie zyski jeszcze pod koniec 2020 roku były na rekordowo niskim poziomie. Ale rynek weryfikuje, obawia się przegrzania. W pierwszym kwartale 2021 ceny obligacji spadły, a jest to największy spadek od 1830 roku! Powodów jest kilka: mimo zadziwiająco mocnego odbicia gospodarczego USA, nadal rynek daje wiele rozbieżnych sygnałów; do tego dokłada się spodziewana inflacja, wciąż rosnące długi skarbowe, które trudno będzie spłacić kolejnym rządom. FED cały czas utwierdza rynek w utrzymaniu niskich stóp procentowych, ale widać rynek nie chce w to wierzyć.
Globalna digitalizacja. Pandemia przyspieszyła cyfryzację, digitalizację i mentalnie otworzyła społeczeństwa na procesy globalnego skalowania biznesów w tempie szybszym niż kiedykolwiek.
Wystarczy tylko spojrzeć, jak szybko ludność na świecie przystosowała się do świata wirtualnych kontaktów i współpracy w każdej dziedzinie życia: pracy, życiu towarzyskim, edukacji, opiece zdrowotnej, bankowości, zakupach i rozrywce. Przejście na technologię 5G, rosnąca moc sztucznej inteligencji i przyjęcie chmury, to zaledwie kilka osiągnięć, które przyczynią się do zwiększenia prędkości, innowacji i zmiany technologicznej. Odpowiednia płynność i niskie koszty finansowania służą jako „smar” dla kół zmiany zarówno na rynkach prywatnych jak i publicznych. Nowe innowacje, technologie i pomysły pojawiają się szybciej niż kiedykolwiek wcześniej.
Zmiany w podejściu konsumenta. Wielkość i rodzaje popytu, które wpłyną na gospodarkę nie są w pełni znane. Bo czy na przykład nauczyliśmy się żyć z mniejszą ilością rzeczy? Wiemy już, że ludzie chcą zmienić tryb życia na zdrowszy. Wiemy, że siłą rzeczy społeczeństwa przestawiły się na zakupy on-line co ma wpływ na branże e-commerce, KEP (kurier – express – paczka), czy np.: spółki produkujące opakowania. Ale wiemy również, że stłumiony popyt na wszystkie rzeczy niedostępne podczas lockdownu przyczynił się do wzrostu oszczędności społeczeństwa amerykańskiego o 33%.[iii] To oznacza, że oszczędności te nie tylko nie zasiliły gospodarki, ale prawdopodobnie z braku możliwości wydatków na podróże, wypoczynek, obiad w restauracji etc. mają one związek nieprzypadkowy z faktem utraty przez wielu ludzi pracy. To potwierdza informacja, że aż 61% Amerykanów wydrenuje swoje oszczędności do końca roku 2020.[iv]
O tym jak zmieniły się priorytety w zakresie wydatków konsumentów będzie można najwcześniej odpowiedzieć pod koniec roku 2021.
Wnioski
Rozwinięty świat rozpoczyna znaczną ekspansję w dziedzinie wzrostu napędzanego deficytem oraz ekspansję gospodarczą zależną od inwestycji i innowacji. Analitycy przytaczają dwie analogie historycznych przemian:
„Okres Odrodzenia zmienił świat w dokładnie każdy możliwy do wyobrażenia sposób. Zadziałał jak swego rodzaju kula śniegowa, gdzie każdy nowy postęp intelektualny torował drogę kolejnym”.[v] „Okresowi Odrodzenia przypisuje się zasypanie przepaści między ciemnym Średniowieczem a współczesną cywilizacją.[vi]”
„Po zakończeniu wojny i rozkwicie życia, stłumiony popyt na artykuły gospodarstwa domowego zmieszany z dobrobytem wojennych miejsc pracy i oszczędności był po prostu niezwykły. To właśnie spowodowało boom gospodarczy w latach pięćdziesiątych XX wieku. Jak?
W latach 1940–1945 zbudowano mniej niż dwa miliony domów. Następnie w latach 1945–1950 zbudowano siedem milionów. W latach 1942–1945 produkcja samochodów komercyjnych praktycznie nie istniała, ponieważ linie montażowe zostały przekształcone w celu budowy czołgów i samolotów. Następnie w latach 1945-1950 sprzedano 21 milionów samochodów.”
Jak w tej sytuacji powinien zachować się inwestor? Na to pytanie odpowiadamy tutaj [KLINKIJ]
[i] https://www.corona-stocks.com/chart-of-the-day-how-a-great-depression-became-a-golden-age/ marzec 2021
[ii] https://ycharts.com/indicators/us_10year_government_bond_interest_rate
[iii] https://www.cnbc.com/2020/05/29/us-savings-rate-hits-record-33percent-as-coronavirus-causes-americans-to-stockpile-cash-curb-spending.html marzec.2021
[iv] https://www.cnbc.com/select/americans-running-out-of-emergency-savings-in-2020/ marzec.2021
[v] https://www.telegraph.co.uk/art/london-culture/renaissance-changed-the-world/ marzec.2021
Blog pod redakcją dr Anny Marii Panasiuk
Założyciel i partner zarządzający kancelarii Panasiuk & Partners. Wieloletni doradca klienta w wealth management. Kieruje zespołem prawników, doradców podatkowych i księgowych, gdzie usługi zespołu skierowane są na efektywne zarządzenia portfelem klientów.
Nowe publikacje
Chcesz być na bieżąco, wpisz mail, a otrzymasz nowe publikacje prosto do skrzynki:
