Popularność alternatywnych spółek inwestycyjnych nieprzerwanie rośnie. Nie da się ukryć, że inwestorzy – poszukując możliwości dla pomnażania majątku przy wykorzystaniu optymalnych instrumentów inwestycyjnych – przekonali się już do skuteczności ASI. Ułatwienia regulacyjne, wysoka elastyczność oraz preferencje podatkowe zachęcają do wyboru tej instytucji dla prowadzenia działalności inwestycyjnej. W 2021 r. w zestawieniu z końcem 2020 r. około 40 nowych spółek uzyskało wpis w rejestrze zarządzających ASI prowadzonym przez Komisję Nadzoru Finansowego. 

W artykule:
1. Fundusze inwestycyjne odchodzą do lamusa! Co wniesie Alternatywna Spółka Inwestycyjna?
2. To nie koniec preferencji dla ASI – planowane dalsze zwolnienia podatkowe
3. Praktyczna strona ASI
4. Praktyka czyni mistrza
5. Na zakończenie – jak działa ASI?

Fundusze inwestycyjne odchodzą do lamusa! Co wniesie Alternatywna Spółka Inwestycyjna?

Tendencję spadkową wykorzystywania Funduszy Inwestycyjnych Zamkniętych jako wehikułów inwestycyjnych obserwujemy od 5 lat – odkąd znowelizowano ustawę o funduszach inwestycyjnych 
i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. Dziś już śmiało można stwierdzić, że wprowadzenie do obrotu Alternatywnej Spółki Inwestycyjnej zapoczątkowało rewolucję rynku kapitałowego. W pierwszym okresie zmiany nie były aż tak drastyczne. Nowy instrument w postaci ASI musiał zyskać zaufanie, ale przede wszystkim doczekać się korzystnych zmian podatkowych. Prawdziwy przełom w tym względzie nastąpił w 2019 r. wraz z wdrożeniem przepisów gwarantujących ASI szereg ulg podatkowych. 

Na powyższe okoliczności nałożyła się coraz bardziej rygorystyczna polityka Komisji Nadzoru Finansowego względem TFI oraz depozytariuszy. Ponadto, wprowadzenie niekorzystnych zmian podatkowych dotyczących funduszy inwestycyjnych, doprowadziło do gwałtownego wzrostu zainteresowania Alternatywną Spółką Inwestycyjną. 

Podsumowując, w ostatnim czasie ASI niewątpliwie zyskuje na popularności jako wehikuł inwestycyjny kosztem FIZ. Dla nas jako praktyków tendencja ta jest widoczna gołym okiem. Dowodzi tego choćby roczny Raport Izby Zarządzania Funduszami i Aktywami, który pokazuje, że w roku 2020 swoją działalność zakończyło w sumie ponad 120 funduszy inwestycyjnych! Jednocześnie, w rejestrze zarządzających ASI pojawia się coraz więcej alternatywnych spółek inwestycyjnych. Tę tendencję dobrze obrazuje poniższy wykres:

To nie koniec preferencji dla ASI – planowane dalsze zwolnienia podatkowe

Ministerstwo Finansów w połowie czerwca 2021 r. opublikowało projekt ustawy nowelizującej ustawę o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT) oraz ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT), który przewiduje kolejne ulgi dla ASI i jej inwestorów. 

Projekt zakłada:

  • złagodzenie przesłanek umożliwiających skorzystanie ze zwolnienia podatkowego przez ASI tj. obniżenie progu uprawniającego do zwolnienia z opodatkowania dochodów Alternatywnej Spółki Inwestycyjnej uzyskanych ze zbycia udziałów albo akcji innej spółki do 5%. Aktualnie, aby skorzystać z ww. zwolnienia, ASI musi być właścicielem co najmniej 10% udziałów lub akcji przez minimum 2 lata przed ich sprzedażą;
  • preferencje dla podatników, którzy zamierzają w ASI inwestować – mają one polegać na prawie do odliczenia od podstawy opodatkowania kwoty stanowiącej równowartość 50% wydatków poczynionych w celu nabycia (objęcia) udziałów lub akcji ASI albo spółki, w której ASI posiada co najmniej 5% udziałów (akcji). Ulga przeznaczona jest dla osób fizycznych, osiągających dochody opodatkowane na ogólnych zasadach według skali bądź dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej stawką liniową 19%. Takie odliczenie byłoby dokonywane w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono wydatki, z zastrzeżeniem, że maksymalna kwota odliczenia nie może przekroczyć 250.000 złotych. Warunkiem jest jednak co najmniej 2-letniokres posiadania udziałów/akcji.

Wejście w życie nowych przepisów planowane jest na początek roku 2022.  

Czytaj także: 9% zamiast 19% – czyli jak płacić niższy CIT.

Co to oznacza?

Wprowadzenie tych rozwiązań umożliwi wykorzystanie ASI przez udziałowców i akcjonariuszy mniejszościowych o bardziej zdywersyfikowanym portfelu, a także ułatwi prowadzenie biznesu inwestorom działającym w wielu branżach. Przedsiębiorcy rozliczający podatek PIT od dochodów uzyskanych z regularnie prowadzonej działalności gospodarczej czy też innych dochodów osobistych będą mogli odliczyć od tego dochodu aż do 50% wydatków na nabycie udziałów/akcji w ASI bądź w spółce, w której ASI posiada co najmniej 5%. Innymi słowy, środki zaoszczędzone w związku z obniżonym podatkiem dochodowym mogą zostać zainwestowane w ASI! 

Praktyczna strona ASI

O tym co jest konieczne do funkcjonowania ASI i kto może z niej korzystać pisaliśmy w naszym innym wpisie: Alternatywna Spółka Inwestycyjna (ASI). Pierwszorzędny wehikuł inwestycyjny na wyciągnięcie ręki

Poniżej wskazujemy, jak wygląda funkcjonowanie ASI z perspektywy naszych doświadczeń z ostatnich lat:

Wpis do rejestru i co dalej?

Uzyskanie wpisu do rejestru generuje pewne formalności, których należy dopełnić, aby faktycznie rozpocząć działalność w formie ASI. Wraz z zawiadomieniem o dokonanym wpisie, Komisja Nadzoru Finansowego przekazuje informacje o wysokości opłaty rejestrowej (2 tys. euro) oraz opłaty rocznej z tytułu ponoszenia kosztów nadzoru nad rynkiem kapitałowym (w wysokości 750 euro). ASI otrzymuje także indywidualny numer rachunku bankowego, przeznaczony do wnoszenia należnych opłat. 

Elektroniczny System Przekazywania Informacji – łącznik ASI z KNF

Niezwłocznie po otrzymaniu zawiadomienia, reprezentant Alternatywnej Spółki Inwestycyjnej powinien również wypełnić formularz wniosku o przydzielenie konta w Elektronicznym Systemie Przekazywania Informacji (ESPI), aby następnie złożyć ten wniosek do Departamentu Informatyki Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego. We wniosku należy wskazać operatora systemu ESPI, czyli upoważnionego pracownika/współpracownika nadzorowanej spółki. Za pośrednictwem ww. systemu odbywa się bezpośredni kontakt takiego operatora z Komisją, a mianowicie przesyłanie wymaganych prawem informacji, sprawozdań, raportów, odbieranie wiadomości itp.). Ponadto Spółka – jako uczestnik systemu teleinformatycznego – obowiązana jest wykonać wszelkie niezbędne instalacje techniczne zgodnie z wytycznymi Komisji Nadzoru Finansowego i zapewnić prawidłowe połączenie z Systemem. 

Przekazywanie informacji w ramach systemu przez Alternatywną Spółkę Inwestycyjną jako uczestnika ESPI odbywa się z wykorzystaniem gotowych formularzy dedykowanych przez Komisję do zgłoszenia konkretnego zdarzenia, które podlega obowiązkowi informacyjnemu. Wypełniając formularz należy dokładnie śledzić instrukcje opracowane przez KNF oraz mieć na uwadze, że wgrywane do Komisji raporty wymagają formy ustrukturyzowanych plików. 

Co ASI raportuje KNF?

Dla nieprzygotowanych, obsługa księgowo-raportowa Alternatywnej Spółki Inwestycyjnej może stanowić nie lada wyzwanie! Oprócz aspektów prawnych i podatkowych związanych z prowadzeniem spółki, nie wolno bagatelizować kwestii sprawozdawczości. Ciążące na ASI obowiązki informacyjne nastręczają w praktyce wielu trudności, nie tylko z technicznego punktu widzenia (sprostanie wymogom uczestniczenia w systemie teleinformatycznym), ale przede wszystkim właściwego wypełnienia formularzy. 

Za pośrednictwem Systemu Przekazywania Informacji ESPI, każda ASI przesyła do Komisji w formie elektronicznej sprawozdanie zarządzającego ASI przygotowane w pliku typu DATMAN, a także jednostkowe sprawozdania poszczególnych zarządzanych ASI w pliku typu DATAIF. Co istotne, także nazwy tych plików powinny być zgodne z szablonem opublikowanym przez Ministra Rozwoju i Finansów w rozporządzeniu z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawie uzupełnienia obowiązków informacyjnych zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. Spółki wpisane do rejestru zarządzających ASI otrzymują specjalny identyfikator, którym muszą posługiwać się przy realizacji obowiązków sprawozdawczych. Z kolei już po wysłaniu formularzy do Komisji odbywa się ich walidacja i w zależności od jej wyniku albo plik zostanie przyjęty, albo pojawi się konieczność dokonania korekty. 

Z kolei sam zakres obowiązków raportowych nie jest zbyt uciążliwy, aczkolwiek powinien zostać wykonany przed końcem stycznia, za poprzedni rok, więc jest to termin dość wymagający, jeżeli chodzi o logistykę raportowo-finansową. ASI zobowiązana jest do przekazania KNF m.in.: 

  • informacji na temat głównych instrumentów, którymi obraca oraz stopnia koncentracji inwestycji pod względem geograficznym i sektorowym,
  • informacji na temat rynków, których jest uczestnikiem lub na których dokonuje czynnych transakcji,
  • informacji na temat dywersyfikacji portfela.

Praktyka czyni mistrza

Tylko w ostatnich miesiącach zespół Panasiuk & Partners przeprowadził kilka projektów rejestracji alternatywnych spółek inwestycyjnych. O tym jak ważne jest kompleksowe (nie tylko prawno-podatkowe) wsparcie spółki przekonaliśmy się przy okazji składania pierwszego sprawozdania do Komisji przez jednego z naszych klientów. Firma księgowa obsługująca spółkę od strony rachunkowo – raportowej zwróciła się do nas z prośbą o pomoc. Finalizacja raportowania wymagała wielogodzinnych dyskusji i ścisłej współpracy pomiędzy zespołami – prawnym, księgowym i informatycznym. Dlatego, wychodząc naprzeciw potrzebom rynku, zapewniamy klientom zakładającym Alternatywne Spółki Inwestycyjne holistyczną (180-stopniową) obsługę – tak na etapie ich rejestracji, jak i w ramach bieżącego funkcjonowania. Łączymy bieżące doradztwo prawno-podatkowe z koordynacją aspektów księgowych, biznesowych i sprawozdawczych. Nasz zespół ekspertów poza prawno-podatkowymi tworzą: specjaliści z zakresu finansów, którzy profesjonalnie zajmują się całościowym przygotowywaniem sprawozdań i doborem odpowiedniego sposobu wyceny raportowanych transakcji w ramach ASI, eksperci brandingu i działań związanych z prezentacją zakładanej spółki na zewnątrz – jej celów i wartości. 

Na zakończenie – jak działa ASI?

Jak funkcjonuje alternatywna spółka inwestycyjna? Ostatnie kilkanaście miesięcy pokazuje, że ASI zyskuje na popularności wśród inwestorów. Tendencja spadkowa FIZ-ów regularnie się pogłębia, a popularność ASI rośnie. Nie da się ukryć, że niekwestionowane zalety, takie jak elastyczność, preferencje podatkowe (które niebawem ulegną dalszemu rozszerzeniu), ograniczony nadzór KNF oraz niewielkie koszty obsługi – stanowią szeroki wachlarz korzyści oferowanych przez Alternatywną Spółkę Inwestycyjną, prowadząc do wypierania przez nie z rynku konkurencji, którą niegdyś stanowiły fundusze inwestycyjne.

ASI warto wziąć pod uwagę, jeżeli planujesz:

  • pozyskiwać środki od innych inwestorów w celu ich dalszego lokowania;
  • prowadzić inwestycje w udziały lub akcje spółek;
  • lokować kapitał w branżę nowych technologii i start-upy;
  • skoncentrować dotychczasowe inwestycje w ramach jednego podmiotu zarządzającego;
  • zbycie aktywów/biznesu.

Oczywiście, przed ostatecznym podjęciem decyzji dotyczącej wyboru formy działalności inwestycyjnej konieczne jest sprecyzowanie przyszłych celów. To pozwoli dobrać odpowiednie instrumenty do ich realizacji. Nie zawsze bowiem do przeprowadzenia danej transakcji będziemy potrzebowali ASI czy FIZ. Nie raz wystarczy „zwykła” spółka. Jak jest w danej sytuacji dowiemy się zazwyczaj po dokonaniu analiza prawno-podatkowej planowanych działań. 

Specjalizacje powiązane z tą tematyką