Z początkiem października wchodzą nowe schematy VAT. Przełomowa i długo wyczekiwana zmiana wprowadza wiele ułatwień oraz ujednoliceń, i docelowo ma spowodować, że kontrole podatkowe będą coraz rzadsze. Niemniej, nowe przepisy zawierają również szereg nowych wymogów dla podatników. Jednym z nich jest konieczność oznaczania w elektronicznym rejestrze faktur wystawianych na rzecz podmiotów powiązanych. Określenie, czy w danym przypadku podatnik ma do czynienia z podmiotem powiązanym, może czasem jednak stanowić dość istotne wyzwanie i może spowodować, że konieczne będą kolejne modyfikacje procedur i zasad raportowania transakcji przez poszczególne działy w firmach.

Po wielokrotnym przekładaniu terminów, w tym z powodu stanu epidemii, od początku października ostatecznie wchodzą w życie zmiany w zakresie raportowania jednolitych plików kontrolnych na potrzeby podatku od towaru i usług (tzw. JPK VAT). Zmiany są dość obszerne i modyfikują w dużym zakresie cały system raportowania na potrzeby VAT. Nie wchodząc w nadmierne szczegóły, z którymi z pewnością działy księgowe w poszczególnych firmach zmagają się od dłuższego czasu, można wspomnieć na przykład o ujednoliceniu plików JPK oraz deklaracji VAT w jeden plik, który podatnicy będą składać w podobnej formie jak dotychczasowy JPK.

Warto jednak wspomnieć o tym, że w przepisach pojawił się nowy wymóg oznaczania za pomocą specjalnego symbolu TP faktur wystawianych na rzecz podmiotów powiązanych. Z uwagi na to, że każdy element nowych schematów JPK musi być szczegółowo przestrzegany, w przedsiębiorstwach może pojawić się nowe pytanie: czy dana faktura jest na rzecz podmiotu powiązanego, czy też nie? Pytanie wydaje się być na pierwszy rzut oka dość proste.

Niemniej, gdy zastanowimy się nad nim głębiej, trafimy na definicję podmiotów powiązanych, która na potrzeby VAT w tym zakresie będzie analogiczna do definicji w ustawach o PIT i CIT. Zgodnie z tymi definicjami, za podmioty powiązane można uznać:

  1. Podmioty, z których co najmniej jeden wywiera znaczący wpływ na co najmniej jeden inny podmiot.
  2. Pomioty, na które wywiera znaczący wpływ:
    • ten sam inny podmiot lub
    • małżonek, krewny lub powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden z tych podmiotów.
  3. Spółkę komandytową oraz jej wspólników.
  4. Podatnika i jego zagraniczny zakład.

Jednocześnie, można uznać, że podmiot wywiera znaczący wpływ, jeśli:

  1. Posiada bezpośrednio lub pośrednio 25%:
    • udziałów w kapitale,
    • praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających (np. w zarządzie lub w radzie nadzorczej) lub
    • udziałów lub praw do udziału w zyskach lub majątku lub ich ekspektatywy, w tym jednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych.
  2. Osoba fizyczna posiada faktyczną zdolność do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, albo
  3. Jest w związku z małżeńskim, spokrewniony lub spowinowacony do drugiego stopnia.

Dość wyraźnie widać, że określenie czy mamy do czynienia z podmiotem powiązanym może nie być proste i będzie wymagać nie tylko znajomości powiązań kapitałowych, ale również tych mniej „udokumentowanych” jak np. faktyczna zdolność wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych, czy też powiązania rodzinne do drugiego stopnia. Ustalenie czy przy każdej fakturze sprzedażowej zapisywanej w nowym JPK mamy do czynienia z podmiotem powiązanym może być dość istotnym wyzwaniem, z którym już niedługo podatnicy będą zmuszeni się zmierzyć.

Specjalizacje powiązane z tą tematyką